ကမ႓ာ့ စိန္ေဈးကြက္တြင္ ေဈးအႀကီးဆုံး တြင္းထြက္ ရတနာျဖစ္ေသာ ပန္းႏုစိန္ pink diamond မ်ား၏ ၉၀ ရာခုိင္ႏႈန္းကုိ အဆုိပါ စိန္တြင္းမွ ႏွစ္စဥ္ ထုတ္လုပ္ေပးခဲ့သည္။
အဆုိပါစိန္တြင္းသည္ ၾသေစတးလ်ႏုိင္ငံ အေနာက္ပုိင္း အိစ္ကင္ဘာလီေဒသတြင္ တည္ရွိၿပီး Argyle Diamond Mine ဟု အမည္တြင္းသျဖင့္
၎မုိင္းတြင္းမွ ထြက္ေသာ ပန္းႏုစိန္မ်ားကုိ Argyle pink diamond ဟု ေခၚၾကသည္။
ေဈးႏႈန္းမ်ား အေျပာင္းအလဲ ရွိႏုိင္သည္
*********************
ကမ႓ာ့အႀကီးမားဆုံး စိန္တြင္းမွ ေဈးေကာင္းရသည့္ ပန္းႏုႏွင့္ အနီ စိန္မ်ား ထြက္ရွိမႈ နည္းပါးေနၿပီး အျခား အရည္အေသြး အနိမ့္စား ေက်ာက္မ်က္
မ်ားကုိသာ ရရွိေတာ့သျဖင္ စိန္တြင္း ပုိင္ရွင္ျဖစ္ေသာ Rio Tinto Group သည္ ႏွစ္ေပါင္း ၄၀ ၾကာ တူးေဖာ္ထုတ္လုပ္ခဲ့ၿပီးခ်ိန္၌ ရပ္ဆုိင္းဖုိ႔
ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်ခဲ့သည္။
ထုတ္လုပ္မႈ ကုန္က်စရိတ္ကုိ မကာမိေတာ့သျဖင့္ ရပ္ဆုိင္းလုိက္ျခင္း ျဖစ္ၿပီး ဤသုိ႔ ရပ္ဆုိင္းလုိက္ျခင္းေၾကာင့္ ကမ႓ာ့စိန္ေဈးကြက္တြင္
ေဈးႏႈန္း အေျပာင္းအလဲမ်ား ျဖစ္ေပၚလာႏုိင္သည္ဟု ခန္႔မွန္းၾကသည္။
Argyle Diamond Mine သည္ ၁၉၈၃ ခုႏွစ္မွ စ၍ စိ္န္မ်ားကုိ အနိမ့္တန္းမွ အထက္တန္းအထိ အမ်ဳိးမ်ဳိး ထြက္ရွိသျဖင့္ စိန္ေလာကကုိ
သက္ေရာက္မႈ ေပးခဲ့သည္။
၂၀၁၁ ခုႏွစ္ မွစ၍ စိန္ေကာင္းမ်ား ရရွိသည့္ပမာဏ ေလ်ာ့က်လာခဲ့သည္။
လာမည့္ႏွစ္ကုန္ပုိင္းတြင္ ရႏုိင္သမွ်ေသ စိန္မ်ား ကုန္လုနီးပါး ျဖစ္မည္ဟု ခန္႔မွန္းထားၿပီး စီးပြားေရးအရ တြက္သားမကုိင္ႏုိင္ေတာ့ေသာေၾကာင့္
မုိင္းတြင္း ပိတ္လုိက္ျခင္း ျဖစ္သည္။
“၂၀၂၀ ခုႏွစ္မွာ ပိတ္မယ္။ ၿပီးရင္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ စိမ္းလန္းစုိေျပေရးကုိ မုိင္းတြင္း ဧရိယာမွာ ျပန္လုပ္ေပးမယ္” ဟု
အစီအစဥ္ကုိ ကုမၸဏီမွ တာ၀န္ရွိပုဂိၢဳလ္က ေျပာသည္။
Argyle သည္ ပန္းႏုစိန္မ်ားေၾကာင့္ နာမည္ႀကီးသည္။ ႏွင္းဆီေရာင္သန္းေနေသာ စိန္မ်ား၊ ပန္းခရမ္းေရာင္း သန္းေနေသာ
စိန္မ်ားသည္ ၎စိန္တြင္းမွ စံခ်ိန္တင္ ေဈးေကာင္းရေသာ စိန္မ်ား ျဖစ္သည့္အျပင္ စိန္ေလာကတြင္ ေက်ာ္ၾကားသည့္ စိန္မ်ားလည္း ျဖစ္သည္။
ကမၻာ့စိန္မုိင္းတြင္း လုပ္ငန္းႀကီးျဖစ္ေသာ Rio Tinto Group က ၅၉ ဒသမ ၆ ကာရက္ရွိေသာ Pink Star ဟု အမည္တြင္သည့္ စိန္တစ္ပြင့္ကို
၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ၌ Sotheby’s တြင္ ေလလံတင္ခဲ့ရာ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၇၁ သန္း ရရွိသည္။ ေက်ာက္မ်က္ရတနာတုိ႔အၾကား စံခ်ိန္သစ္တင္သည့္
ေဈးႏႈန္း ျဖစ္ခဲ့သည္။ ထုိသုိ႔ ပန္းႏုစိန္မ်ား ေဈးေကာင္း ရၿပီး ဆြဲေဆာင္မႈ ျမင့္မားၿပီး Argyle စိန္တြင္းမွ ထုတ္လုပ္မႈ စုစုေပါင္းကာရက္၏
သုည ဒသမ သုည တစ္ ရာခုိင္ႏႈန္းသည္ ပန္းႏုစိန္မ်ား ျဖစ္သည္။
စိန္တြင္းေလာကမွ အႀကီးမားဆုံး လုပ္ငန္းႀကီး မ်ားကုိ ထုတ္လုပ္မႈ ကာရက္ပမာဏအရ ၾကည့္လွ်င္
Alrosa ၃၆.၆ မီလ်ံ ကာရက္
De Beer’s ၃၄.၇ မီလ်ံ ကာရက္
Rio Tino ၁၈.၇ မီလ်ံ ကာရက္
Dominion Diamond ၈.၈ မီလ်ံ ကာရက္
Petra Diamond ၄.၅ မီလ်ံ ကာရက္
အျခား စိန္တြင္းမ်ား ၄၄ မီလ်ံ ကာရက္
Source: Bain & Co. Data based on 2018 estimated production
ေပါေပါမ်ားမ်ား ထုတ္လုပ္၍ ေဈးကြက္ပ်က္
Argyle စိန္တြင္းကုိ လုပ္ကုိင္သည့္ Rio Tinto Groupသည္ ပမာဏအရ ၾကည့္လွ်င္ တတိယ အမ်ားဆုံး ထုတ္လုပ္သည့္ စိန္လုပ္ငန္း ျဖစ္သည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္ စိန္ေလာကႏွင့္ ေဈးႏႈန္းမ်ားအေပၚ သက္ေရာက္မႈ ႀကီးမားသည္။ Argyle စိန္တြင္းမွ ထြက္သည့္ စိန္မ်ားတြင္ ေလးပုံသုံးပုံသည္
တန္ဖုိးနည္း အညိဳေရာင္စိန္မ်ား ျဖစ္သည္။ ပ်မ္းမွ် ေပါက္ေဈးမွာ တစ္ ကာရက္လွ်င္ ၁၅ မွ ၂၅ အေမရိကန္ေဒၚလာ အထိ အစားစား ရွိသည္။
De Beers မွ တူးေဖာ္ထုတ္လုပ္ ေရာင္းခ်သည့္ စိန္မ်ား၏ ယမန္ႏွစ္က ပ်မ္းမွ်တန္ဖုိးသည္ အေမရကိန္ေဓလာ ၁၇၁ ျဖစ္ေပရာ ႏႈိင္းယွဥ္ၾကည့္ပါက
Argyle စိန္တြင္းမွ စိန္အမ်ားစုသည္ မ်ားစြာ ေဈးပုိေပါသည္။
ၿပီးခဲ့သည့္ ဒီဇင္ဘာလ၌ Rio ၏ ၀ယ္ေနက် ၀ယ္လက္အခ်ဳိ႕တုိ႔သည္ ေဈးသက္သာေသာ စိန္မ်ားကုိ ၀ယ္ယူဖုိ႔ ျငင္းၾကသည္။
တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ De Beers သည္လည္း ေဈးႏႈန္းအခ်ဳိ႕ကုိ ေလွ်ာ့ခ်ျပင္ဆင္သတ္မွတ္ၿပီး ၀ယ္လက္မ်ားကုိ ေရာင္းခ်ခဲ့ရသည္။
ေျမေအာက္လုိဏ္ဂူတြင္ စိန္တူးေဖာ္ ရယူေနပုံ
အနိမ့္တန္းမွ စိန္မ်ား ေဈးက်ဆင္းေသာ္လည္း စိန္လက္လီအေရာင္းက႑တြင္ ၀ယ္ယူလုိမႈသည္ ပုံမွန္အတုိင္း တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္ ျဖစ္ေနသည္။
သုိ႔ျဖစ္ရာ အလားအလာ မေကာင္းေသာေၾကာင့္ Argyle စိန္တြင္း အပါအ၀င္ အထင္ကရ စိန္တြင္း အခ်ဳိ႕တို႔သည္ စိန္တြင္း ပိတ္သိမ္းလာၾကရသည္။
ထုိသုိ႔ ထုတ္လုပ္မႈအပုိင္းတြင္ ပိတ္သိမ္းမႈမ်ားေၾကာင့္ စိန္ထုတ္လုပ္မႈ ပမာဏမ်ား ေလ်ာ့က်သြားၿပီးသည့္အခါ ေရာင္လုိအားႏွင့္ ၀ယ္လုိအားတုိ႔
ခ်ိန္ညိႇရာ၌ ေရာင္းလုိသည့္ပမာဏက ေလ်ာ့နည္းေနလွ်င္ စိန္ေဈး အနည္းႏွင့္အမ်ား ျပန္ဦးေမာ့လာမည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ထားၾကသည္။
တစ္ႏွစ္လွ်င္ စိန္ ၂၁ သန္း ကာရက္
***********************
Argyle စိန္တြင္းမွ ထုတ္လုပ္သည့္ ၁၄ သန္း ကာရက္အပါအ၀င္ ၂၀၂၃ ခုႏွစ္တြင္ တစ္ႏွစ္တာ စိန္ထုတ္လုပ္မႈ ပမာဏသည္ ၂၁ သန္း
ကာရက္ေလ်ာ့နည္းသြားမည္။ ထုိအခါ တစ္ႏွစ္တာ ၀ယ္လုိအား ႏွင့္ ထုတ္လုပ္အားတုိ႔အၾကား ကြာဟမႈသည္ ကာရက္ ၁၁ သန္းမွ
၃၅ သန္း အထိ ရွိမည္။ စိန္ေဈးႏႈန္းမ်ားသည္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ အျမင့္သုိ႔ ေရာက္ခဲ့ၿပီးသည့္ေနာက္ အနိမ့္သုိ႔ ျပန္က်ေနခဲ့သည္မွာ
ယခုအထိ ျဖစ္သည္။
ေဈးအနိမ့္ပုိင္းမွ စိန္မ်ားတြင္ ထုတ္လုပ္မႈ ေလ်ာ့က်သျဖင့္ ေဈးျပန္ခုိင္လာႏုိင္သည္။ ပန္းႏုစိန္မ်ားအေနျဖင့္ Argyle စိန္တြင္း ပိတ္သိမ္းျခင္းသည္
ႀကီးမားေသာ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ ေပးလိ့မ္မည္။ ပန္းႏု၊ အနီ၊ အျပာႏွင့္ ခရမ္းေရာင္ သန္းေသာ စိန္မ်ားသည္ ေဈးခုိင္မာေနမည္။
ပန္းႏုစိန္မ်ားသည္ ၿပီးခဲ့သည့္ ၁၀ ႏွစ္တာအတြင္းမွာ ကတည္းက ေဈးႏႈန္း ေလးဆ ျမင့္တက္ခဲ့ၿပီးၿပီ ျဖစ္သည္။ သုိ႔ျဖစ္ရာ ေဈးထပ္တက္ဖုိ႔သာ ရွိမည္။
ထပ္မံတူးေဖာ္ျခင္း မရွိေတာ့သျဖင့္ ရွိၿပီးသား ပန္းႏုစိန္မ်ားကုိ ၀ယ္ယူစုေဆာင္းျခင္း အားပုိေကာင္းလာမည္။
Argyle စိန္တြင္း ပိတ္သိမ္းျခင္းေၾကာင့္ Rio Tinto Group ၏ စိန္ထုတ္လုပ္မႈ ၇၅% ေလ်ာ့နည္း သြားမည္။ သုိ႔ေသာ္ Rio Tinto Groupအဖုိ႔ စိန္မွ ရေသာ
၀င္ေငြပမာဏသည္ လုပ္ငန္းစုႀကီး စုစုေပါင္း ရသည့္ ၀င္ေငြပမာဏ၏ ၂% သာ ရွိေပရာ အမႈထားစရာ မလုိေပ။ သံ႐ုိင္း တူးေဖာ္ထုတ္လုပ္မႈထံမွ ၀င္ေငြသည္
၀င္ေငြ စုစုေပါင္း၏ ၆၀% ၀န္းက်င္ ရွိေပရာ Rio Tinto Group ၏ အဓိကက်သည္မွာ သံရုိင္းသာ ျဖစ္သည္။ စိန္ မဟုတ္ေခ်။
လုပ္ငန္းစုႀကီးသည္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ဇင္ဘာေဘြ ႏုိင္ငံရွိ ၎၏ မုိင္းတြင္း Murowa ကုိ ပိတ္သိမ္းခဲ့သည္။ ကေနဒါႏုိင္ငံမွ Diavik မုိင္းတြင္းကုိ
လာမည့္ ၂၀၂၅ ခုႏွစ္တြင္ ပိတ္သိမ္းရန္ အစီအစဥ္ ဆြဲထားသည္။ စိန္တြင္း လုပ္ငန္းက႑သည္ Rio Tinto Group အတြက္
အျမတ္ရရွိမႈ ေကာင္းမြန္သည္ မွန္ေသာလည္း ၀င္ေငြ ပမာဏမွာ ႀကီးမားျခင္း မရွိေခ်။
Argyle Pink Diamonds.
Photographer: Carla Gottgens/Bloomberg
