ပတၱျမား(Ruby)သည္ တြင္းထြက္ေက်ာက္ တစ္မ်ိဳးျဖစ္သည္။ ပတၱျမား၏ အေရာင္သည္ အမ်ားအားျဖင့္ ေသြးကဲ့သို႔ေသာ အနီေရာင္ျဖစ္သည္။
တြင္းထြက္ေက်ာက္ထဲတြင္ အရည္အေသြးေကာင္းပါက တန္ဘိုးႀကီးေလသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မိုးကုတ္ေဒသမွ အမ်ားဆုံး ထြက္ရွိသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မိုးကုတ္ေဒသကို ပတၱျမားေျမ ဟုလည္း တင္စားေခၚေဝၚၾကသည္။
ျပဒါးဓါတ္မ်ား ကိန္းေအာင္းရာမွ ျဖစ္လာသည္ဟု ေရွးကအယူရွိေသာေၾကာင့္ ျပဒါးမ်ား ဟု ေခၚရာမွေနၿပီး ေနာင္တြင္ ပတၱျမားဟု အမည္တြင္လာသည္ဟု ေျပာဆိုၾကသည္။
(အကယ္၍ သံႏွင့္ တိုက္ေတနီယံ ျဒပ္စင္သာ အစားထိုးပါ၀င္သြားပါက အျပာေရာင္ နီလာအျဖစ္ေရာက္ရွိသြားမည္ျဖစ္သည္။)
ဓာတုေဗဒဖြဲ႕စည္းမႈ
ဓာတုေဗဒအရ ပတၱျမားႏွင့္ နီလာသည္ အလူမီနီယံအက္တမ္ ၃ခုႏွင့္ ေအာက္စီဂ်င္အက္တမ္၂ခုတို႔ျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားသည့္ ကိုရမ္ဒမ္(Al2O3)ျဒပ္ေပါင္းသာျဖစ္သည္။
ထိုျဒပ္ေပါင္းအတြင္းသို႔ ခ႐ိုမီယံ ျဒပ္စင္အနည္းငယ္ပါ၀င္ေသာေၾကာင့္ အနီေရာင္အျဖစ္ အေရာင္ရွိေနရျခင္း ျဖစ္သည္။ ပုံေဆာင္စနစ္မွာ ႀတိဂုဏ္စနစ္ျဖစ္ၿပီး ေရာင္လက္အားျဖင့္ ဖန္ေရာင္လက္ျဖစ္သည္။
မာဆင့္မွာ ၉ ရွိၿပီး သဘာ၀တြင္းထြက္မ်ားအနက္ စိန္ၿပီးလွ်င္ အမာဆုံးတြင္းထြက္ျဖစ္ပါသည္။
ပတၱျမား အရည္အေသြးမ်ား
(၁)လည္သီးရည္ ၾကက္ဖလည္ပင္းမွထြက္ေသာ ေသြးအေရာင္၊ အနီေရာင္အျပည့္ရွိသည့္ ပတၱျမားေက်ာက္ကို ေခၚျခင္းျဖစ္သည္။
(၂)ငရွဥ့္ေသြးရည္ ငရွဥ့္ေသြးကဲ့သို႔ အနီေရာင္ရွိသည့္ ပတၱျမားေက်ာက္ကို ေခၚျခင္းျဖစ္သည္။
(၃)ခိုေသြးရည္ ပတၱျမားေက်ာက္ အနီေရာင္တြင္ အျပာရည္စြက္ေသာ အေရာင္ကို ေခၚျခင္းျဖစ္သည္။
(၄)ယုန္ေသြးရည္ ပတၱျမားေက်ာက္ အနီေရာင္တြင္ အဝါရည္စြက္ေသာအေရာင္ကို ေခၚျခင္းျဖစ္သည္။
(၅)သေျပသီးရည္ ပတၱျမားေက်ာက္ အနီတြင္ အျပာ၊ အညိဳ ေရာယွက္ေနသည့္ သေျပသီးမွည့္ အေရာင္ကို ေခၚျခင္းျဖစ္သည္။
(၆)ဘုံဘိုင္ၫြန္႔ရည္ ႏွင္းဆီပန္းအေရာင္ရင့္၏ စိုေျပေသာ နီနီရဲရဲ အေရာင္မ်ိဳးးကို ေခၚျခင္းျဖစ္သည္။
(၇)ဘုံဘိုင္ရည္ လူငယ္၏အေသြးအေရာင္ကဲ့သို႔ အနီေရာင္သက္သက္မ်ိဳးကို ေခၚျခင္းျဖစ္သည္။
(၈)ေက်ာက္တိမ္းရည္ အနီတြင္ အျပာရည္လြန္ေသာ အေရာင္မ်ိဳးကို ေခၚျခင္းျဖစ္သည္။
(၉)အရည္က် အနီေရာင္ ေဖ်ာ့ေသာအေရာင္မ်ိဳးကို ေခၚျခင္းျဖစ္သည္။
(၁၀)ပန္းရည္ ႏွင္းဆီပန္းေရာင္ကဲ့သို႔ အေရာင္မ်ိဳးကို ေခၚျခင္းျဖစ္သည္။
(၁၁)ၾကက္သည္းေရာင္အရည္ ညိဳပုပ္ပုပ္ႏွင့္ မည္းသေယာင္ေယာင္နီေသာ အနီပုပ္ေရာင္မ်ိဳးကို ေခၚျခင္းျဖစ္သည္။
(၁၂)ၾကက္သြန္ဥခြံအရည္ အနီေရာင္ေဖ်ာ့လွ်က္ ျဖဴသေယာင္ အေရာင္မ်ိဳးကို ေခၚျခင္းျဖစ္သည္။
(၁၃)ထုံးေျခာက္ရည္ နီေသာ္လည္း ျဖဴၿပီး ေျခာက္ေတာက္ေတာက္ ျဖစ္ေနေသာ အေရာင္မ်ိဳးကို ေခၚျခင္းျဖစ္သည္။
(၁၄)ကတၱီပါရည္ ကတၱီပါအျပာစ ကဲ့သို႔ အျပာေရာင္ရွိေသာ နီလာေက်ာက္ကို ေခၚျခင္းျဖစ္သည္။ (နီလာတြင္သာ ေခၚျခင္းျဖစ္သည္။)
ပတၱျမားေဂၚႀကိဳး(Star Ruby )
ပတၱျမား၏ ထူးျခားမႈတစ္ခုမွာ ႀကိဳးေခၚ ေဂၚႀကိဳးမ်ားေတြ႕ရွိရတတ္ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ထိုကဲ့သို႔ႀကိဳးမ်ားေပၚရျခင္းမွာ ပတၱျမားႏွင့္နီလာတို႔၏အတြင္းတြင္ရွိသည့္ ပိုးႀကိဳးကဲ့သို႔ေသာ ႐ူတိုင္းေအာင္းဝင္မ်ားေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
ပတ္တမြားအတု
တန္ဖိုးႀကီးလူႀကိဳက္မ်ားေသာေၾကာင့္ ပတၱျမားကို အတုဖန္တီးကာ လိမ္လည္ေရာင္းခ်ျခင္းမွာလည္း ေပၚေပါက္လာရသည္။ ပတၱျမားအတုပုံစံႏွစ္မ်ိဳးရွိသည္။
ပထမတစ္မ်ိဳးမွာ:ပတၱျမားႏွင့္ဆင္တူေသာ အျခားတြင္းထြက္ေက်ာက္မ်က္ (ဥပမာ- ပတၱျမားနီးပါးလွပသည့္ အညံ့ပန္း)ျဖစ္ၿပီး၊ ထိုကဲ့သို႔ေသာ ေက်ာက္မ်က္မ်ားကို ဆူတူ႐ိုးမွားဟုသတ္မွတ္ၿပီး ေက်ာက္မ်က္ ရတနာတို႔၏ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ဂုဏ္သတၱိမ်ားျဖင့္ ခြဲျခားႏိုင္ေပသည္။
ဒုတိယတစ္မ်ိဳးမွာ
လူတို႔၏အားထုတ္မႈျဖင့္ ပတၱျမား၏ ဓာတုျဒပ္ေပါင္းျဖစ္သည့္ ကို႐ိုဒမ္ျဒပ္ေပါင္းအား က်ိဳခ်က္ကာ တစ္စက္ျခင္းပုံေလာင္းအေအးခံျခင္းအားျဖင့္ ရရွိလာသည့္ ခ်က္ေက်ာက္အမ်ိဳးအစားျဖစ္ေပသည္။
၄င္းကို ေဈးကြက္အတြင္းတြင္ ခ်က္ေက်ာက္ ဟုသတ္မွတ္ေခၚေဝၚၾကသည္။ အဆိုပါ ခ်က္ေက်ာက္မ်ားအား ဆယ္ဆခ်ဲ႕မွန္ဘီလူးျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္
း ဓါတ္ခြဲခန္းသုံး အဏုၾကည့္မွန္ဘီလူးျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း ေကာင္းစြာစစ္ေဆးၾကည့္လွ်င္ အေအးခံအစက္ခ်သည့္ အလႊာအလိုက္ လိုင္းေၾကာင္း(မ်ဥ္းေကြး)မ်ားအထပ္ထပ္ေတြ႕ရွိျခင္းျဖင့္ ခ်က္ေက်ာက္(အတု) ျဖစ္ေၾကာင္းကို သိရွိႏိုင္သည္။
ရတနာခ်စ္သူ အေပါင္းတို႔ ဗဟုသုတမ်ားႂကြယ္ဝၾကပါေစ။
(Unicode ဖြင့်ဖတ်ရန်)
ပတ္တမြား(Ruby)သည် တွင်းထွက်ကျောက် တစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ပတ္တမြား၏ အရောင်သည် အများအားဖြင့် သွေးကဲ့သို့သော အနီရောင်ဖြစ်သည်။
တွင်းထွက်ကျောက်ထဲတွင် အရည်အသွေးကောင်းပါက တန်ဘိုးကြီးလေသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် မိုးကုတ်ဒေသမှ အများဆုံး ထွက်ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် မိုးကုတ်ဒေသကို ပတ္တမြားမြေ ဟုလည်း တင်စားခေါ်ဝေါ်ကြသည်။
ပြဒါးဓါတ်များ ကိန်းအောင်းရာမှ ဖြစ်လာသည်ဟု ရှေးကအယူရှိသောကြောင့် ပြဒါးများ ဟု ခေါ်ရာမှနေပြီး နောင်တွင် ပတ္တမြားဟု အမည်တွင်လာသည်ဟု ပြောဆိုကြသည်။
(အကယ်၍ သံနှင့် တိုက်တေနီယံ ဒြပ်စင်သာ အစားထိုးပါဝင်သွားပါက အပြာရောင် နီလာအဖြစ်ရောက်ရှိသွားမည်ဖြစ်သည်။)
ဓာတုဗေဒဖွဲ့စည်းမှု
ဓာတုဗေဒအရ ပတ္တမြားနှင့် နီလာသည် အလူမီနီယံအက်တမ် ၃ခုနှင့် အောက်စီဂျင်အက်တမ်၂ခုတို့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည့် ကိုရမ်ဒမ်(Al2O3)ဒြပ်ပေါင်းသာဖြစ်သည်။
ထိုဒြပ်ပေါင်းအတွင်းသို့ ခရိုမီယံ ဒြပ်စင်အနည်းငယ်ပါဝင်သောကြောင့် အနီရောင်အဖြစ် အရောင်ရှိနေရခြင်း ဖြစ်သည်။ ပုံဆောင်စနစ်မှာ တြိဂုဏ်စနစ်ဖြစ်ပြီး ရောင်လက်အားဖြင့် ဖန်ရောင်လက်ဖြစ်သည်။
မာဆင့်မှာ ၉ ရှိပြီး သဘာဝတွင်းထွက်များအနက် စိန်ပြီးလျှင် အမာဆုံးတွင်းထွက်ဖြစ်ပါသည်။
ပတ္တမြား အရည်အသွေးများ
(၁)လည်သီးရည် ကြက်ဖလည်ပင်းမှထွက်သော သွေးအရောင်၊ အနီရောင်အပြည့်ရှိသည့် ပတ္တမြားကျောက်ကို ခေါ်ခြင်းဖြစ်သည်။
(၂)ငရှဉ့်သွေးရည် ငရှဉ့်သွေးကဲ့သို့ အနီရောင်ရှိသည့် ပတ္တမြားကျောက်ကို ခေါ်ခြင်းဖြစ်သည်။
(၃)ခိုသွေးရည် ပတ္တမြားကျောက် အနီရောင်တွင် အပြာရည်စွက်သော အရောင်ကို ခေါ်ခြင်းဖြစ်သည်။
(၄)ယုန်သွေးရည် ပတ္တမြားကျောက် အနီရောင်တွင် အဝါရည်စွက်သောအရောင်ကို ခေါ်ခြင်းဖြစ်သည်။
(၅)သပြေသီးရည် ပတ္တမြားကျောက် အနီတွင် အပြာ၊ အညို ရောယှက်နေသည့် သပြေသီးမှည့် အရောင်ကို ခေါ်ခြင်းဖြစ်သည်။
(၆)ဘုံဘိုင်ညွန့်ရည် နှင်းဆီပန်းအရောင်ရင့်၏ စိုပြေသော နီနီရဲရဲ အရောင်မျိုးးကို ခေါ်ခြင်းဖြစ်သည်။
(၇)ဘုံဘိုင်ရည် လူငယ်၏အသွေးအရောင်ကဲ့သို့ အနီရောင်သက်သက်မျိုးကို ခေါ်ခြင်းဖြစ်သည်။
(၈)ကျောက်တိမ်းရည် အနီတွင် အပြာရည်လွန်သော အရောင်မျိုးကို ခေါ်ခြင်းဖြစ်သည်။
(၉)အရည်ကျ အနီရောင် ဖျော့သောအရောင်မျိုးကို ခေါ်ခြင်းဖြစ်သည်။
(၁၀)ပန်းရည် နှင်းဆီပန်းရောင်ကဲ့သို့ အရောင်မျိုးကို ခေါ်ခြင်းဖြစ်သည်။
(၁၁)ကြက်သည်းရောင်အရည် ညိုပုပ်ပုပ်နှင့် မည်းသယောင်ယောင်နီသော အနီပုပ်ရောင်မျိုးကို ခေါ်ခြင်းဖြစ်သည်။
(၁၂)ကြက်သွန်ဥခွံအရည် အနီရောင်ဖျော့လျှက် ဖြူသယောင် အရောင်မျိုးကို ခေါ်ခြင်းဖြစ်သည်။
(၁၃)ထုံးခြောက်ရည် နီသော်လည်း ဖြူပြီး ခြောက်တောက်တောက် ဖြစ်နေသော အရောင်မျိုးကို ခေါ်ခြင်းဖြစ်သည်။
(၁၄)ကတ္တီပါရည် ကတ္တီပါအပြာစ ကဲ့သို့ အပြာရောင်ရှိသော နီလာကျောက်ကို ခေါ်ခြင်းဖြစ်သည်။ (နီလာတွင်သာ ခေါ်ခြင်းဖြစ်သည်။)
ပတ္တမြားဂေါ်ကြိုး(Star Ruby )
ပတ္တမြား၏ ထူးခြားမှုတစ်ခုမှာ ကြိုးခေါ် ဂေါ်ကြိုးများတွေ့ရှိရတတ်ခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ထိုကဲ့သို့ကြိုးများပေါ်ရခြင်းမှာ ပတ္တမြားနှင့်နီလာတို့၏အတွင်းတွင်ရှိသည့် ပိုးကြိုးကဲ့သို့သော ရူတိုင်းအောင်းဝင်များကြောင့်ဖြစ်သည်။
ပတ်တမွားအတု
တန်ဖိုးကြီးလူကြိုက်များသောကြောင့် ပတ္တမြားကို အတုဖန်တီးကာ လိမ်လည်ရောင်းချခြင်းမှာလည်း ပေါ်ပေါက်လာရသည်။ ပတ္တမြားအတုပုံစံနှစ်မျိုးရှိသည်။
ပထမတစ်မျိုးမှာ:ပတ္တမြားနှင့်ဆင်တူသော အခြားတွင်းထွက်ကျောက်မျက် (ဥပမာ- ပတ္တမြားနီးပါးလှပသည့် အညံ့ပန်း)ဖြစ်ပြီး၊ ထိုကဲ့သို့သော ကျောက်မျက်များကို ဆူတူရိုးမှားဟုသတ်မှတ်ပြီး ကျောက်မျက် ရတနာတို့၏ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဂုဏ်သတ္တိများဖြင့် ခွဲခြားနိုင်ပေသည်။
ဒုတိယတစ်မျိုးမှာ
လူတို့၏အားထုတ်မှုဖြင့် ပတ္တမြား၏ ဓာတုဒြပ်ပေါင်းဖြစ်သည့် ကိုရိုဒမ်ဒြပ်ပေါင်းအား ကျိုချက်ကာ တစ်စက်ခြင်းပုံလောင်းအအေးခံခြင်းအားဖြင့် ရရှိလာသည့် ချက်ကျောက်အမျိုးအစားဖြစ်ပေသည်။
၎င်းကို ဈေးကွက်အတွင်းတွင် ချက်ကျောက် ဟုသတ်မှတ်ခေါ်ဝေါ်ကြသည်။ အဆိုပါ ချက်ကျောက်များအား ဆယ်ဆချဲ့မှန်ဘီလူးဖြင့်သော်လည်းကောင်
း ဓါတ်ခွဲခန်းသုံး အဏုကြည့်မှန်ဘီလူးဖြင့်သော်လည်းကောင်း ကောင်းစွာစစ်ဆေးကြည့်လျှင် အအေးခံအစက်ချသည့် အလွှာအလိုက် လိုင်းကြောင်း(မျဉ်းကွေး)များအထပ်ထပ်တွေ့ရှိခြင်းဖြင့် ချက်ကျောက်(အတု) ဖြစ်ကြောင်းကို သိရှိနိုင်သည်။
ရတနာချစ်သူ အပေါင်းတို့ ဗဟုသုတများကြွယ်ဝကြပါစေ။
